Lurraldeko auzo langileen eraikuntzan funtsezkoak izan ziren emakumeen indarrari, lanari eta sakrifizioari omenaldia egiten dien 'Langileak. Auzoko emakumeak. Memoria eta etorkizuna' izeneko dokumentala ikusgai egongo dira hilabete honetan Ortuellan eta Astrabuduan.
Bizkaiko Foru Aldundiko Enplegua, Kohesio Soziala eta Berdintasun Sailaren babesarekin, dokumentalak beren komunitateen zutabe izan arren, historia ofizialaren kontakizunetatik kanpo geratu diren emakume guztiak aitortu nahi ditu.
Bizkaiko Foru Aldundiko Enplegua, Kohesio Soziala eta Berdintasun diputatu Teresa Laespadak azpimarratu duenez, "Auzoko emakumeak beren komunitateen motor izan dira. Proiektu honek haien lan nekaezina eta eguneroko borroka aitortzen ditu. Askotan ahaztu egiten dugu haiek ez zutela soilik beren familiak sostengatu, baizik eta gure auzoen egitura sozial osoa ere. Oso garrantzitsua da haien memoria jasota geratzea, eta belaunaldi berriek jakitea gu garena gara haiei esker".
Kultura Irekia Elkarteak sustatuta eta Mikel Toral eta Txutxi Paredes zinemagileek zuzenduta, "Langileak" dokumentalak 1930 eta 1960 artean jaiotako emakumeen bizipenak jasotzen ditu. Haien bizitza eta lana funtsezkoak izan ziren gaur egun ezagutzen ditugun Bizkaiko auzoak eratzeko. Emakume hauek fabriketan, ospitaleetan, merkataritzan, zerbitzu publikoetan eta komunikabideetan lan egin zuten, eta beren etengabeko ahaleginarekin beren komunitateen egitura soziala eta ekonomikoa sendotu zuten. Hala ere, haien ahotsak sistematikoki isilarazi dituzte, eta haien lorpenak historiaren kontakizun ofizialetan gutxietsita geratu dira.
Azken bost urteotan, dokumentalak Bizkaiko hainbat herri zeharkatu ditu. Publikoak emakume hauen istorioak sakon ezagutzeko aukera izan du; ez ziren soilik langileak izan, baizik eta beren auzoetan aldaketa sozialerako benetako eragileak. Horrela, proiektuak ez du soilik haien ekarpen profesionala balioan jarri nahi, baizik eta haien funtsezko rola azpimarratu nahi du, auzoen eraikuntzan, antolaketan eta kohesioan izan zuten eragina aitortuz.
Hala ere, haien ahotsak sistematikoki baztertuak izan dira, eta haien lorpenak historia ofizialaren kontakizunetan gutxietsita geratu dira.
Azken bost urteotan, dokumentalak Bizkaiko hainbat herri zeharkatu ditu. Publikoak emakume hauen istorioak sakon ezagutzeko aukera izan du; ez ziren soilik langileak izan, baizik eta beren auzoetan benetako lider bihurtu ziren, aldaketa sozial erreala bultzatuz. Horrela, proiektuak ez du soilik haien lan-ekarpena aitortu nahi, baizik eta haien funtsezko rola aldarrikatu nahi du, auzoen eraikuntzan, antolaketan eta kohesioan izan zuten eragina nabarmenduz.
"Langileak" dokumentalean jasotako testigantzen bidez, 32 emakumeren bizipenak ezagutzen dira, eta haiek bizitako aldaketa sozial, politiko eta ekonomiko sakonen testigantza eskaintzen dute, hala nola Frankismoaren diktadura eta Trantsizio garaia. Industria, osasungintza, merkataritza eta komunikabideetan lan egin zuten emakume hauek beren ahotsez kontatzen dituzte aurrean izan zituzten zailtasunak, egin behar izan zituzten sakrifizioak eta lortu nahi zituzten ametsak. Haien testigantzak, aldi berean, oso pertsonalak eta unibertsalak dira, bizi izan zuten garaiko gizarte- eta ekonomia-arazo nagusiekin estuki lotuta baitaude.
Testigantzarik hunkigarrienen artean, Clara Zabaloren historia nabarmentzen da. Erizain laguntzaile honek drogaren krisiaren urte gogorrak eta HIESaren epidemiaren hasiera gertutik bizi izan zituen. Halaber, Isabel Toralen testigantzak garaiko emakume askoren errealitate gogorra erakusten du: 14 urterekin lan egiten hasi zen, etxeko ekonomiari laguntzeko asmoz. Bestalde, Flor Fernándezen istorioak, La Gaceta del Norte egunkariko argazkilari gisa, agerian uzten du ikasi eta lanean aritzea askotan unibertsitate-ikasketak baldintza oso gogorretan egitearen parekoa zela.
Istorio hauek ez dituzte soilik emakume hauek izan zituzten erronkak azpimarratzen, baizik eta haien erresilientzia, gainditzeko gaitasuna eta beren komunitateetan izan zuten eragin iraunkorra ere nabarmentzen dute. Langileak ez da soilik emakume horiek ikusarazteko obra bat, baizik eta genero-berdintasunari buruz hausnartzeko eta historiaren kontakizun ofizialetatik injustuki baztertuak izan diren emakumeen istorioak berreskuratzeko gonbita ere bada.
"Historia ofizialak gure amona, ama eta izeba askoren ekarpena ezkutatu du, baina haien borrokak gaur egungo emakumeok eskubide eta aukera gehiago izatea ahalbidetu du", adierazi du Teresa Laespadak. "Langileak dokumentala haiei zor diegun aitortza da; merezi zuten ikusgarritasuna emateko modu bat. Haien memoria eta ondarea belaunaldi berriek ezagutu ditzaten, eta haien ereduaz ikas dezaten, ezinbestekoa da", ondorioztatu du Laespadak.
