Bilbok alokairu sozialeko 200 etxebizitza berri izango ditu datozen lau urteetan

Yolanda Díez Etxebizitza Saileko zinegotzi eta Bilboko Udal Etxebizitzak-eko presidentearentzat, "plan honen bidez, Bilbon etxebizitza duina eta eskuragarria edukitzeko eskubidea gauzatzen lagunduko duten lan-jarraibideak ezarri nahi ditugu, beste erakunde eta eragile batzuekin lankidetzan". Eta, gaineratu duenez, "funtsezko tresna da Bilboko Udalak erantzun bat emateko Bilboko pertsonek bizitzan zehar dituzten etxebizitza-premiei erantzuteko eta etxebizitza eskuratzeko eskubidea bermatzeko, hirian bizi diren pertsonen funtsezko lehentasun gisa, bereziki zaurgarrienen kasuan, herritarrengandik hurbil dagoen kalitatezko etxebizitza-zerbitzu baten bidez".

Planean jasotako jarduketa guztiak gauzatzeko, eta, bereziki, udal etxebizitzen parkea handitzeko, datozen lau urteetan 25 milioi euroko inbertsioa egitea aurreikusten da. Diru horretatik, 12 milioi udal gobernuaren erabakiz onartutako injekzio ekonomikotik etorriko dira, 10 milioi gobernu autonomiko eta zentralaren dirulaguntzetatik, eta gainerakoa Udal Etxebizitzak-en funts propioetatik.

Horrela, Bilboko etxebizitza-parke publikoak 4.430 bizitegi-baliabide izango ditu, etxebizitzak eta zuzkidura-bizitokiak barne. Alokairu sozialeko pisu batean bizitzeak herritarrei dakarkien aurrezpenaren ondorioz, udal etxebizitzen parke publikoaren ekarpena 32 milioi euro inguruko balio sozialaren baliokidea izango dela kalkulatzen da. Aurrezpen hori kostuek merkatu libreko prezioekin duten diferentziatik kalkulatzen da.

Hiru jarduera-ardatz estrategiko

Hurrengo lau urteetarako Bilboko Etxebizitza Plan Estrategikoak hiru jarduketa-ardatz ditu, baita horietako bakoitzean garatu beharreko neurri zehatzak ere.

Lehenengo ardatza Bilboko udal etxebizitzen egungo ondareari balioa ematea da. Horretarako, zenbait neurri zehatz garatuko dira, hala nola bizitoki-soluzioen programa bat abian jartzea, arrazoi profesionalengatik hiria utzi behar izan zuten gazte talentudunei itzultzen laguntzeko.

Ardatz horretan bertan, honako neurri hauek daude: bizitegiaren bidez gizarteratzeko eta etxebizitza eskuragarriak eskaintzeko programa bat familientzat, gazte solidarioentzako programa zabaltzea eta adinekoen bakardadearen problematikaren erantzunarekin lotzea, etxebizitza-parke publikoaren energia-eraginkortasuna, irisgarritasuna eta bizigarritasuna hobetzea, etxebizitza kolaboratiboko programa (zeinak erabiltzaileak etxebizitzak mantentzeko lanetan inplikatzea bilatzen duen), edo udal lokalak merkataritza- edo enpresa-erabilerarako aktibatzeko neurri pizgarri berriak.

Bigarren ardatza ondare berria sortzea da, balio soziala sortzeko, etxebizitza-parke publikoa handituz. Ardatz honetan honako neurri hauek ezartzen dira: lurzoru publikoan zuzkidura-bizitokiak eraikitzea (hala nola Ametzolako zuzkidura-bizitokien bigarren fasean eraikiko diren 93 bizitokiak), eta etxebizitza eskuragarrien eskaintza handitzea, bizitegi-baliabide berriak eskuratuz eta hutsik dauden etxebizitzak alokairu sozialera bideratuz.

Hirugarren jardun-ildoa etxebizitzaren arloko politikan eta udal-zerbitzuan kalitatea lantzea da. Horretarako, etxebizitzaren udal-behatoki bat sortuko da, alokairuko etxebizitzaren prezioaren jarraipenean arreta berezia jarriko duena. Gainera, beste jarduketa batzuen artean, Etxebizitzaren Udal Bulegoaren zerbitzuak areagotuko dira, arlo horretan leihatila bakar gisa arreta integrala eskaintzeko; etxebizitza kudeatzeko eta sustatzeko sare eta programetan parte-hartze handiagoa izatea sustatuko da, eta etxebizitza-zerbitzuen digitalizazioan sakonduko da.

Beharrak eta aukerak

Plana egiteko, Bilboko etxebizitza-premien diagnostikotik eta aukeretatik abiatu gara.

Beharren artean, datu batzuk bereziki esanguratsuak dira. Gaur egun, Bilboko bizikidetza-unitateen % 15,7k alokairuaren bidez eskuratzen du etxebizitza, eta jabetzaren bidez, berriz, % 82,1ek. Bilbon, alokairuaren pisua ehuneko 6,5 puntu handitu da 2011 eta 2022 artean, baina oraindik ere Europar Batasuneko batezbestekoaren oso azpitik dago (% 30,1).

2021ean, Bilbon 22.500 bizilagunek zeukaten etxebizitza eskuratzeko beharra. Haietatik, 16.800 baino gehiago 18 eta 44 urte bitarteko emantzipatu gabeko pertsonak dira (guztizkoaren % 82). Urte horretan, 16.000 familiak adierazi zuten etxebizitza aldatzeko beharra zutela, hau da, hiriko familien % 11k. Eta Bilboko 13.900 familiak etxebizitza birgaitzea eskatzen zuten, hau da, hiriko familien % 9,5ek.

Aukerei dagokienez, garrantzitsuena da Bilbok etxebizitza publikoko udal-parke zabala duela, Bilboko Udal Etxebizitzak Toki Erakunde Autonomoaren bitartez kudeatzen dena. Bilbok 4.142 etxebizitza eta 86 zuzkidura-bizitoki ditu; beraz, proportzioan, Estatu osoan babestutako udal etxebizitza gehien dituen udalerria gara. Bilbon, alokairu sozialeko udal etxebizitza bat dago 82 biztanleko, beste hirigune handi batzuetatik oso urrun.

Gainera, araudiaren eta estrategiaren ikuspegitik, hainbat aukera ditugu, hala nola Etxebizitzaren 3/2015 Legea (Euskal Autonomia Erkidegokoa), Euskadin etxebizitzaren alorrean mugarri bat izan zena, eskubide subjektibotzat aitortu baitzuen etxebizitza bat modu egonkorrean legez okupatzeko eskubidea; 12/2023 Legea, Etxebizitzarako Eskubidearena (estatu-mailakoa), etxebizitza eskuratzen laguntzeko zenbait neurri jasotzen dituena, "tentsionatutako eremu" gisa deklaratutako eremuetan alokairuaren prezioak mugatzeko aukera barne; 2022-2036 aldirako Etxebizitzaren aldeko Itun Soziala, 90 eragile baino gehiagok sinatua (haien artean, Bilboko Udala), zeinak etxebizitzarako eskubidea benetako eskubide gisa eratzea bizkortzeko oinarriak ezarri baititu, etxebizitza-politika adostu, koherente eta epe luzerako batean oinarrituta; edo Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza Sailburuordetzarekin eta haren sozietateekin egindako elkarlana, Bilbon etxebizitza duina eta eskuragarria elkarrekin garatzeko.

Udalerri arteko lantaldea

Planaren neurriak koordinatzeko, udalerrien arteko lantalde bat eratu da. Hauek izango dira lantaldeko partaideak: Etxebizitza Saila, Tokiko Erakunde Publikoa, Bilboko Udal Etxebizitzak, Hiri Berroneratzearen Saila, Surbisa, Gizarte Ekintzako Saila, Gazteria eta Kirol Saila, Hiri Plangintzako, Proiektu Estrategikoetako eta Espazio Publikoko Saila, eta Bilbao Ekintza.