Bizkaiko Ahaldun Nagusiak, Elixabete Etxanobek, Guggenheim Museoa Urdaibaira zabaltzeko proiektuaren egoera zehatza aztertu du. Etxanobek herritarren parte-hartze prozesuak artikulatuko dituzten hirigintza planen aldaketa-prozesua azaldu du. Prozesu hori, ingurumen jarduketekin, behar arkitektonikoen kalkuluarekin edo eragindako mugikortasunaren azterketarekin batera, proiektuaren bideragarritasuna zehazteko urratsak dira; proiektuaren garapena eta ikuspegi kontzeptuala Guggenheimek Bilbon bultzatu zuen eraldaketaren ereduaren ildotik mantentzen dira. Hala, Ahaldun Nagusiak adierazi du Biosferaren Erreserbaren kontserbazioak museo berria tokiko ingurunea eraldatzeko ikur orokor bihurtu behar duela. "Ingurumena, kultura-jarduera, jarduera ekonomikoa, hirigintza eta mugikortasuna hobetuko dituen proiektua definitzea eta gauzatzea. Busturialdeko bizi-kalitatea eta bizitzeko aukerak hobetuko dituena. Ingurumena ahalik eta gehien errespetatuz eta eskualde honen beharrak eta aukerak kontuan hartuz. Hori izan da, da eta izango da estrategia", adierazi du Etxanobek.
Azalpenean azpimarratu du Foru Aldundiak argi duela proiektu hau bultzatzen jarraituko duela eta abian jarriko duela Busturialdea biziberritzeko erakunde arteko plan bat. Artearen, zientziaren eta naturaren arteko harremana ekipamendu jasangarrietan eta ingurumena berroneratuz Elixabete Etxanobek azpimarratu du proiektu honek eskualdea biziberritzeko eta Biosferaren Erreserbako ingurumena hobetzen laguntzeko bokazioa duela, eta azpimarratu du "zaintza berezia eta behar bereziak" behar dituela.
Horregatik zehatz-mehatz aztertu ditu 2021-2023 Plan Estrategikoaren aurrerapenak, dagoeneko Trantsizio Ekologikoko Ministerioarekin egindako akordioan, mugikortasun induzituan edo New Yorkeko Cooper Robertson estudioak egindako txostenean zerrendatutako beharretan jasotako ingurumen-jarduketen definizioan agertzen direnak; aurrerapen horiek guztiek Dalia eta Gernikako bi egoitzen etorkizuneko proiektu arkitektonikorako oinarriak ezartzen dituzte.
Ahaldun Nagusiak, ildo horretatik Dalia fabrika zaharrean industria-aurrien 17.000 metro karratu baino gehiagoko azalera okupatzeko proposamena nabarmendu du, bertan bisitariei arreta emateko esparrua, bulegoak, auditorioa edo profesionalentzako egoitza-programa izango duen ikerketa-jardueretarako eremu bat egiteko.
Artistek, zientzialariek edo sukaldariek artearen, ekologiaren, ikerketaren, zientziaren edo gastronomiaren arteko harremana ikertzeko egoitza-programa batez dinamizatutako gunea. Programa honek aldi berean gehienez sei pertsona hartuko ditu, ostatua eta ikasteko eta lanerako guneak eskainiz ideiak partekatzeko espazio komunekin. Programa hauek Urdaibairen, Bizkaiaren eta Euskadiren testuinguruari erantzun diezaiotela lortu nahi da, eta eskualdean lankidetzak ezarri nahi dira ikerketa-zentro, unibertsitate, laborategi eta sorkuntza-hubekin.
Halaber ikerketa-programa horri esker gai horien inguruko nazioarteko hitzaldiak egingo dira. Gernikan urtero ikerketa-gaiei buruzko sinposioa egingo da, tokiko garapenari eta gure garaiko kezkei buruzko mundu mailako elkarrizketari lagunduz.
Eraikinak izango dituen 5.000 metro karratuak inguruko eraikinekiko sentsibleak izango dira, eta LEED ziurtagiri energetikoa izango du. Era berean, 42.384 metro karratuko hiriko industria-lurzorua hartzen duen Muruetako ontziolaren kasuan, gehienez 7.400 metro karratuko eraikuntza eta lurzatiaren gainerako atalaren ingurumen-berroneratzea planteatzen dira.
Muruetan egungo ontziolaren ordez bisitariek arteak eta naturak duten lotura esperimentatzeko museo bat jartzea planteatzen da; beraz, paisaian integratutako eta biosferaren erreserbarekin lotutako kultura-ekipamendua proposatzen da. Horretarako erakusketa-guneak eta hezkuntza-programaziorako eremuak izango ditu eta, aldi berean, tokiko gastronomian oinarritutako jantoki-guneak izango ditu.
Hirigintza-planak aldatzea
Ahaldun Nagusiak adierazi du Aldundiak dagoeneko jaso dituela Gernika-Murueta Lurralde Plan Partziala (LPP) aldatzeko hasierako txostenak. Plan honek mugikortasunari, gizakiak eragiten duen ingurumen-inpaktuari edo Gernikatik Muruetara doan bidegorria eraikitzea bezalako gaiak aztertzen ditu.
Etxanobek, ordea, onartu berri den Euskadiko Trantsizio Energetikoaren eta Klima Aldaketaren Legean oinarrituta aldaketak egiteko aukera planteatu du, "bermatzaileagoak direlako". "Gure kalkuluen arabera hiru hilabeteko epean dokumentu hobetua izan genezake. Agiri hori izango da herritarrei informazioa emateko lehenengo prozeduraren izapidea burutuko duena. Zuzenean emango diegu informazioa herritarrei, eta iradokizunak edo ekarpenak jasoko dira, kontuan hartuko direnak".
Lurralde Plan Partziala; eraikinen eraikigarritasuna, altuerak edo lurzati guztien kalifikazioa definitzen dituen Dalia eta Muruetako lurzatien egiturazko antolamendurako Bateragarritze Plana; eta antolamendu xehekaturako lurzati bakoitzaren Plan Berezia, proiektuaren bideragarritasuna zehazteko aldatu behar diren hiru figurak dira. Gernika-Lumo, Forua eta Muruetako udalek Aldundiaren esku utzi dituzte aipatutako azken bi planak.
Bisiten estazionalizazioa eta mugikortasuna
Proiektuaren egokitasuna zehazteko garatu diren jarduketekin jarraituz, Etxanobek 2022ko abendutik 2023ko uztailera bitartean garatu den mugikortasun induzituaren azterketa azaldu du. Urtean gehienez 150.000 bisitari inguru espero direla kontuan hartuta, "Guggenheim Bilbao Museoak ere kontuan hartu du bisitak estazionalizatzearen garrantzia. Beste era batera esanda, masifikazioa galaraztea", adierazi du Etxanobek.
Azterlan honen arabera trena eta autobusa izango lirateke gehien erabiliko liratekeen bitartekoak, eta bakarrik bisitarien % 23 joango lirateke Gernikara autoz. "Udako batez besteko egun batean -adierazi du Ahaldun Nagusiak- egunean 87 auto sartuko lirateke udalerrian. Gaur egun ohikoa dena baino 87 auto gehiago".
Era berean, gogorarazi du Gernika eta Murueta (bigarren honetan debekatuta egongo litzateke ibilgailu pribatuan sartzea) artean mugitzeko bisitari gehienek oinezkoentzako bidea aukeratuko luketela, eta, ondoren, autobus anezka, trena eta bizikleta.
