Gaur egun, PCRaz ari garenean, Covid da burura datorkigun lehenengo gauza, baina aplikazio ugari ditu. Horietako bati esker, muskuiluen jatorria bermatzen duen metodo genetiko berri bat garatu ahal izan da, AZTI zentro teknologikoak parte hartu duena. Helburua da iruzurraren aurka borrokatzea eta kontsumitzaileak kontzientziatzea arrantza-produktuen etiketen eta trazabilitatearen garrantziaz.
PCR probak (polimerasaren kate-erreakzioa, ingelesezko sigletan) oso formula eraginkorra dira gaixotasun infekziosoak diagnostikatzeko, eta gaixotasunak eragiten dituzten patogenoen material genetikoa detektatzean oinarritzen dira. Test mota hau gure egunerokotasunaren parte bihurtu da Covid-19aren detekzioan duen garrantziagatik, baina bere erabilgarritasunak osasun arloa gainditzen du.
AZTI zentro teknologikoak esperientzia handia du itsas espezieen ikerketa genetikoan, eta PCR tekniketan oinarritutako metodo genetiko berri baten garapenean parte hartu du, penintsulako Atlantikoan landatutako akuikulturako muskuiluen trazabilitatea eta jatorri geografikoa ziurtatzeko.
«Ikuspegi genetikoak oso lagungarriak izan daitezke Europako Batasunean gehien lantzen diren espezieetako bat den muskuiluaren moduko itsasoko produktuen jatorria arakatzeko, eta haien trazabilitatea bermatu ahal izateko, merkataritza-iruzurra saihesteko, itsas baliabide hori babesteko eta azken kontsumitzailearen segurtasuna bermatzeko», azaldu du Ane del Rio AZTIko doktoretza aurreko ikertzaileak eta ikerketa honen arduraduna.
Metodologia berri hori diseinatzeko, ikertzaileek milaka markatzaile genetiko identifikatu zituzten lehenik, eta, ondoren, Atlantikoko, Mediterraneoko eta hego-ekialdeko Ozeano Bareko laborantza-eremuetatik bildutako muskuiluen laginen karakterizazio geografikorako erabilgarritasuna ebaluatu zuten.
Adituek muskuilu mediterraneoaren espeziean (Mytilus galloprovincialis) jarri zuten arreta, hau da, azterlanean sartutako eremuetan gehien landatzen den espeziean.
«Emaitzek argi eta garbi bereizi zituzten Atlantikoan landatutako muskuilu mediterraneoko populazioak eta Mediterraneoan landutakoak, eta horretaz gain alde nabarmenak ikusi ziren Mediterraneotik eta Hego-ekialdeko Ozeano Baretik etorritakoen artean», gehitu du Rio-k.
Aurkikuntza horiei esker, esleipen geografiko zehatz eta errentagarriko metodologia bat garatu da Europako eremu atlantikoan merkaturatutako muskuiluak identifikatzeko eta, horrela, itsasoko produktuen trazabilitatea eta elikagaien segurtasuna ziurtatzeko.
Kontrol-tresnaren garapenak Ane del Rio-ri emandako Eusko Jaurlaritzaren doktoratu aurreko bekaren babesa izan du, eta Europako SEATRACES proiektuaren esparruan gauzatu da. Proiektu horren helburua da merkataritza-iruzurraren aurka borrokatzea eta arrantza-produktuen ekoizpen-, eraldaketa- eta merkaturatze-sektoreak nahiz kontsumitzaileak berak kontzientziatzea etiketen eta trazabilitatearen garrantziaz.
Europar Batasuneko INTERREG programak finantzatua eta CSICeko Itsas Ikerketen Institutuak koordinatua, SEATRACES proiektuak, 2023an amaituko denak, eremu atlantikoko arrantza eta akuikultura babestu eta balorizatzea du helburu.
AZTIri buruz
AZTI zentro zientifiko eta teknologikoa da, eta inpaktu handiko eraldaketa proiektuak gauzatzen ditu Nazio Batuen 2030 GIHekin bat datozen erakundeekin. AZTIren helburua da, hain zuzen, pertsonen etorkizunerako aldaketa positiboa bultzatzea, gizarte osasuntsu, iraunkor eta oso bat lortzen laguntzeko. Itsas ingurunean eta elikaduran espezializatuta dago, eta zientzian zein ikerketa sendoetan oinarritutako abangoardiako eta balio erantsiko produktu eta teknologiak eskaintzen ditu.
40 urteko esperientzia du, eta presentzia dauka 45 herrialdetan. Hiru egoitza ditu EAEn, bai eta 280tik gorako langileko lantaldea ere. Indexatuta egin dituen 1.300 argitalpenek baino gehiagok bermatzen dute AZTIren ibilbide luzea, eta bere bikaintasuna ikertzaileek egiaztatzen dute, horietatik %58 doktoreak baitira.
Basque Research and Technology Alliance (BRTA) aliantzako kidea da. Aliantza hori lankidetza bidezko lau ikerketa zentrok eta 12 zentro teknologikok osatzen dute, helburua izanik kideen arteko lankidetza sustatzea, ezagutza sortzeko eta enpresei transmititzeko baldintzak indartzea, haien lehiakortasunean laguntzeko, eta industria sarea dinamizatzea, euskal gaitasun zientifiko-teknologikoa kanpoan proiektatzeko.
