ASTEIZ... Franco, hil berria, frankismoa zutik oaindik, ez askatasunik ez eskubiderik... 2 hilabeteko mobilizazioak, patronalak ez du uzten lantokietan batzarrak egitea, Konkordatuaren babespean Elizak baimena ematen du tenpluetan bilerak egiteko, Polizia Armatuak ezin izaten zuen orduan barrura sar-tzen... 1976ko martxoaren 3a: milaka grebalari, langile ugari eta ikasle batzuk, San Francisco de Asís elizan biltzen dira, handik aterarazteko bortizki jokatzen du Polizia Militarrak. Emaitza? Ehunka zauritu eta 5 langile hil zituzten... Polizia-agintariek agentei espresuki agindu zieten tiroka-tzeko tenplutik ihesi zihoazenei, dagoen grabaketan primeran entzuten da: Jipoirik handiena ematen lagundu dugu, sarraski bat izan da, benetako sarraski bat (sic).

1978ko uztailaren 8a, Iruñea... egun osoan zehar hirian antolatu eta sufrituriko errepresioaren ondorioz, Polizia Armatua Zezen Plazan tiroz sartu eta ordu gutxira, gazte bat bertan hil dute. Ikerketa guztiak ezerezean amaitzen dira, aitzakitzat bihurtutako aginte-kate amaigabe baten atzean izkutuak baina ezin izan dute ixildu oraindik grabaturik dagona: Tiroka itzazue indar guzirekin! hiltzen ba dituzue, zuei axola ez dezazuela! (sic).

Urteetan zehar epaitegiz epaitegi igaro ibili diren krimenen artean daude, ken nazazu hemendik hildako hau, laburpenaz, eta jario izan den pertsonal- edo gobernu-erantzukizun bakar bat ez, inpunitatea, duineztasuna, juztiziarik eza... Tira, duela 3 egun besterik ez zen berria ezagutzen, erabakiaren aurkako errekurtsoa izana ziur aurkeztuko da, 87 urte ditu gizonak... beraz, epaitegian aurkeztea iristen den unea, bizirik izango al da? Auskalo. Hala eta guztiz ere, gauzak ez dira dagoeneko berdinak izango: María Servini epaile argentinarrak, 45 urte pasata, garaiko izan zen Gobernazioko Ministro Rodolfo Martín Villaren aurkako Auzipetze autoa eman duela, 76. eta 78. urteen artean egindako gizateriaren aurkako krimenengatik, Gasteizko erailketak eta German Rodriguezen hilketa barne.

In Memoriam.