Lea Artibai eskualdeak jasoko du ‘Herri Txiki, Aukera Handi’ proiektua

Hastear dagoen 2026. urtean zehar, Lea Artibai eskualdera iritsiko da Herri Txiki, Aukera Handi izeneko programa. Ekimen hau Arratia, Mungialdea eta Busturialdean finkatuta dago jada. Hala, lurraldeko eremu horretan dauden udal-zerbitzu publikoen gabeziak identifikatzen eta egon daitezkeen hobekuntzak atzematen egingo da lan, lurralde historiko osoan udal-zerbitzu publikoetara iristeko berdintasuna bermatzea helburu duen programa baten testuinguruan.

Horretarako Bizkaiko Foru Aldundiak toki-erakundeek ematen dituzten nahitaezko eta aukerako zerbitzuak aztertuko ditu, Lea Artibain egon daitezkeen beharrak, hobetzeko aukerak eta gaindimentsionamenduak ebaluatuz. Programaren lehenengo helburua eskualdeko udal-zerbitzu publikoen egoeraren diagnostikoa egitea izango da; lan hau tokiko eragile publiko zein pribatuek emandako informaziotik abiatuta egingo da.

Herri Txiki, Aukera Handi programak, gainera, Lea Artibaiko aldaketarako borondateen katalizatzaile gisa jardungo du, udalerrien eta tokiko eragileen arteko adostasuna sustatuz herritarren beharretara egokitutako zerbitzuak eskaintzeko eta eskura dauden baliabideak optimizatzeko. Ondorioz programaren ezarpena amaitzeko adostutako ekintza-plana onartuko da, Bizkaiko iparraldeko eskualde honetan zerbitzu publikoak hobetzeko lehentasunezko proiektuak ezarriko dituena.

Lea Artibai 12 udalerrik osatzen dute —Amoroto, Aulesti, Berriatua, Etxebarria, Gizaburuaga, Ispaster, Lekeitio, Markina-Xemein, Mendexa, Munitibar-Arbazegi-Gerrikaitz, Ondarroa eta Ziortza-Bolibar—, udal-zerbitzuak emateaz arduratzen diren bi mankomunitatetan integratuta daudenak: Lea Artibaiko Udalerrien Amankomunazgoa eta Lea Ibarrako Udal Txikien Mankomunazgoa, eta erakunde hauek zeregin garrantzitsua izango dute proiektuaren ezarpenean.

‘Herri Txiki, Aukera Handi’ Bizkaiko beste eskualde batzuetan

Orain arte programa hiru eskualdetan garatu da: Arratian —amaituta—, Mungialdean eta Busturialdean, eta emaitza oso onak lortu dira.

Arratian, Bizkaiko Foru Aldundiaren finantza-laguntzari esker (900.000 €), unibertsitateko ikasleei eta adineko pertsonei zuzendutako mugikortasun-proiektu pilotua bultzatu da, eskariaren arabera jarduten duena eta joan den ekainean amaitu dena. Mankomunitateak zerbitzu horri eustea erabaki du, beharretara eta bideragarritasun-baldintzetara egokituz. Gainera eskualdeko bide nagusian, N-240 errepidean, segurtasuna eta trafikoa hobetzeko helburuarekin, Aldundiak 2,7 milioi euro inbertitu ditu kamioientzako bazterbideak eraikitzeko eta bidesariak kobratzeko 11 free flow arku instalatzeko, garraio astunak edukiera handiko bideak erabil ditzan laguntzeko.

Mungialdean eskualde gisa duen funtzionamendua hobetzeko oinarrizko egitura-proiektu bati ekin zaio: gaur egun Mungialdeko Gizarte Zerbitzuen Mankomunitateak eta Uribe Butroeko Zerbitzuen Mankomunitateak ematen dituzten zerbitzuak mankomunitate bakar batean bateratzea, batez ere hiri-hondakin solidoen bilketan eta tratamenduan finkatuta.

Era berean, hainbat udalerrirekin lan egin da mugikortasun-proiektuen aholkularitzan eta sustapenean, hala nola auzotaxi zerbitzua edo bidegorrien sarea handitzea. Aurrerapen horien artean nabarmentzekoak dira Aldundiak eta Meñakako Udalak sinatutako hitzarmena, "BI-4105 errepidean Ametzaga eta Mungiako udalerriaren mugaren arteko bizikleta-espaloia egiteko" obrak burutzeko eta BI-4105 foru-errepidearen, 22+750 k.p.tik aurrera, titulartasuna lagatzeko.

Busturialdean programaren Plan Betearazlea osatzen duten sei proiekturi eman zaie lehentasuna. Ekimen horiek eskualdeko garraio publikoa hobetzean, udalaz gaindiko egitura bakarra sortzean eta udal-zerbitzu publikoak optimizatzean oinarritzen dira; era berean gazteek etxebizitzari dagokionez duten egoera aztertzea, proiektu iraunkorrak eta energia berriztagarriak bultzatzea, herritarrak hiri-hondakinen kudeaketaren inguruan sentsibilizatzea eta horiek murrizteko ekintzak sustatzea lehenetsi dira.

‘Herri Txiki, Aukera Handi’ ekimenari dagokionez

Herri Txiki, Aukera Handi tamaina txikiagoko udalerrietan eta Bizkaiko eskualde periferikoetan udal-zerbitzu publikoetan gabeziak, hobetzeko aukerak, gaindimentsionamenduak eta erronka komunak identifikatzeko diseinatutako tresna da, udalerri guztiek zerbitzu publikoetarako sarbide zuzena izatea lortzeko. Programak tokiko eragileak mobilizatu nahi ditu —udal errealitatea zuzenean ezagutzen dutenak— erronka horiek elkarrekin identifikatzeko eta erantzun egokia emango duten ekintzak sustatzeko, horrela Bizkaiko herri txiki guztietan zerbitzu publikoetara iristeko berdintasuna bermatuz.